Dünyada Sağlık Turizmi
Sağlık turizmi, insanların sağlık ve sağlık ihtiyaçları için genellikle başka bir ülkede daha donanımlı hastaneler ve kendi ülkelerine göre nispeten daha uygun fiyatlarla sağlık hizmeti alması ve hizmetlerde ticaret gerektiren ekonomik bir faaliyet olması, aynı zamanda o ülkenin turistik yerlerini ziyaret etme fırsatı elde etmek için seyahat ettiği özel bakım hizmeti olarak tanımlanmaktadır. Sigorta şirketleri, hastaneler, klinikler ve sağlık merkezleri gibi sağlık kurumları ve seyahat acenteleri, uluslararası sağlık turizmi sektörünü bütünleştiren yapının bir parçasıdır ve bunlar arasındaki anlaşmalar, sağlık turizminin katlanarak büyümesini sağlamaktadır.
Sağlık turizmi, ülke ekonomisine dış gelir getirmeye katkıda bulunarak, şirketlerden, vize ücretlerine, seyahat ücretleri, konaklama ve tedavi masraflarına kadar, tıbbi turizm varış ülkeleri için kazançlı bir endüstridir. Her yıl yaklaşık 14 milyon insanın sağlık hizmeti almak için yurtdışına seyahat ettiği tahmin edilmektedir. Uluslararası Sağlık Turizmi Dinamikleri tarafından yapılan bir araştırmaya göre, sağlık turizmi sektörü 2017 yılında 84 milyar dolar gelir elde etti. Danışmanlık firması PwC’ye göre küresel sağlık turizm endüstrisinin 2021 yılına kadar 125 milyar dolara ulaşacağı öngörülmektedir.
Son yıllarda, artık daha fazla insan, daha düşük maliyetler nedeniyle tıbbi tedavi için gelişmiş ülkelerin yanında daha az gelişmiş ülkelere de seyahat ediyor. Yaygın hale gelen sağlık turizmi, Hindistan, İngiltere, Japonya, ABD, Kanada, Belçika, Kosta Rika, Küba, Dubai, Macaristan, İsrail, Ürdün, Malezya, Singapur, Güney Afrika, Tayland ve Türkiye gibi ülkeler, birçoğu katlanarak büyüyen bir hizmete sahip olarak milyar dolarlık bir sektöre dönüşen sağlık turizmi sektöründe aktif oyuncular olarak ortaya çıkmıştır.
Nijerya Sağlık Sisteminin Karşılaştığı Problemler
Nijerya’da sağlık sisteminin karşılaştığı en büyük sorunların başında, sağlık sisteminin yeterince gelişmemiş olması ve beyin göçü sorunu gelmektedir. Nijerya, Afrika ülkeleri arasında sağlık personellerini yurtdışına göç veren bir ülke olarak sistemdeki sağlık hizmeti sağlayıcılarının yetersizliği nedeniyle sağlık sisteminin gelişimini olumsuz etkilemiştir.
Afrika’nın en büyük ekonomilerinden Nijerya’da, tıp uzmanlarının düşük maaşları, sağlık sistemindeki zorluklar ve düşük çalışma koşullarından dolayı 10 doktordan sekizi yurtdışında daha iyi bir çalışma ortamı bulmak için iş aramaktadır. Bu nedenden kaynaklı olarak, Nijerya yıllık olarak 700 doktorunu Avrupa’ya kaptırmaktadır. İngiltere Genel Tıp Konseyi’ne göre, İngiltere’ye yerleşen Nijeryalı doktorların sayısı 2016 yılında 2006 yılına göre iki katına çıkmış ve İngiltere’de 5.000’den fazla Nijeryalı doktor kaydedilmiştir. Şu anda ülke dışında yaklaşık 20.000 Nijeryalı tıp doktoru çalıştığı tahmin edilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) bir ülkede her 600 hasta için bir doktor olmasını önerirken, Nijerya’da 5000 hastaya 1 doktor düşmektedir. Dünya Sağlık Örgütü kısa süre önce açıkladığı dünyadaki sağlık sistemleri sıralamasında 191 ülke içerisinde Nijerya 187. sırada yer almıştır. Nijerya’da sağlık hizmetlerine erişimi zorlaştıran diğer bir faktör de sağlık sisteminin yetersiz fonlanması sorunudur. Afrika’nın ekonomik devlerinden olması ve stratejik konumuna rağmen Nijerya, diğer sektörlerle karşılaştırıldığında sağlık alanında yetersiz kalmaktadır.
Yukarıdakilere ek olarak, Nijerya’daki mevcut sağlık kurumlarının birçoğunda, yetersiz temel altyapı ve kullanılmayan tıbbi ekipman nedeniyle kaliteli sağlık hizmeti sunamamasına neden olmaktadır. Bütün bu sorunlarla birlikte, sağlık çalışanlarının hastalara karşı olumsuz tutumu ve ülkedeki sağlık çalışanlarının tıbbi ihmali, özellikle de kamu sektöründe yıllarca yaşanan olumsuz davranış sorunlarıyla birlikte diğer bir sorun, sağlık sisteminden kaynaklı olarak sağlık çalışanlarının grev eylemleri, kritik durumda olan hastaların yaşamlarını tehlikeye sokmuştur. Nijerya’daki birçok hastanede sağlık çalışanlarının hastalara karşı olumsuz tutumlarının bir sonucu olarak birçok Nijeryalı, halk sağlığı kurumlarında yeterli sağlık hizmeti aramak yerine, alternatif tıbbi bakımı tercih etmeye başlamıştır.
Nijeryalılara Sağlık Turizmini Tercih Ettiren Faktörler
Yeterli bir tıbbi altyapı olmamasından kaynaklanan durum Nijeryalıları yurtdışında tedavi tercihlerini zorunlu hale getirmektedir. Her ne kadar Sağlık Bakanlığı yetkilileri yüksek kalitede bakıma erişim sağlamak için ülke genelinde yeni tıp merkezileri kurmayı planladıklarını söyleseler de, nüfusu 200 milyondan fazla olan bir ülke için hastaneler yetersiz kalmaktadır. Bundan kaynaklı olarak, sağlık turizmi Nijerya’daki sağlık sisteminin konuşlandırılabilir durumuna bağlı olarak, birçok Nijeryalı arasında öncelikli tercih haline gelmektedir. Her ay, neredeyse 9.000 kişi ihtiyaç duyulan tedavinin yapılması gerektiğinde yurtdışında çeşitli tedavi biçimleri için ülkeden ayrılmaktadır. Price Waterhouse Coopers (2016) raporuna göre, Nijeryalılar sağlık turizmi için yılda 1 milyar dolar harcamakta, bunun % 60’ı dört temel uzmanlık üzerine onkoloji, ortopedi, nefroloji ve kardiyoloji bölümlerinde gerçekleşmektedir. Ülkenin sağlık sistemi, bir bütün olarak ülkenin gelişimine yatırım yapabilecek imkâna sahip olmasına rağmen, sağlık turizmi için yüklü miktarda para kaybetmektedir.
Tıbbi ihtiyaçları için ülke dışına seyahat eden pek çok Nijeryalı, genellikle kontroller ve bazen de düzeltici ameliyatlar için ayda bir kez tedavi gördüğü ülkeye geri gitmek zorunda kalıyor. Nijerya’dan diğer ülkelere aylık olarak ortalama 9.000 sağlık turu gerçekleşirken, aylık 500 ziyaretin en büyük faydalanıcısı olarak Hindistan ön sıralarda yer almaktadır. Nijerya’daki Hindistan Yüksek Komitesine göre, yalnızca 2012 yılında Hindistan’ı ziyaret eden 18.000 (% 47) Nijeryalı, işlem sürecinde döviz cinsinden tahmini olarak 260 milyon ABD doları tıbbi tedaviler için harcadı.
Nijeryalıların yabancı bir şeye ilgi duyması ve yabancı bir şeyi tercih eden Nijeryalı kültürü, yurtdışındaki tıbbi tedaviyi tercihte diğer bir faktör olarak ön plana çıkmaktadır. Zenginler tedavi için Amerika Birleşik Devletleri’ni veya Avrupa pazarlarını tercih ederken, orta gelirli aileler Orta Doğu ve Asya pazarlarını tercih ediyor. Zengin Nijeryalıların çoğu sağlık bakımı konusunda elitist bir görüşe sahiptir ve sağlık hizmetlerine erişim için yabancı ülkelere seyahat etmeyi tercih etmektedir. Ülkedeki birçok politikacının, sıtmayı Nijerya’da tedavi edebilecek yetkin eller olduğu halde, sıtma gibi küçük rahatsızlıklar için yurtdışına gitmeyi tercih edebilmektedirler. Nijerya’daki en iyi sağlık hizmetine erişimi olan Nijerya Devlet Başkanı Muhammadu Buhari bile, ilk döneminde İngiltere’ye “kalıcı kulak enfeksiyonu” tıbbi bakımı için birkaç kez gitmek zorunda kaldı. Diğer bazı önde gelen Nijeryalıların çeşitli ülkelerde, çeşitli hastalıklarda sağlık hizmetleri için yurtdışını tercih ettikleri bilinmektedir.
Türkiye Nijerya Sağlık Turizmi Pazarına Nasıl Giriş Yapmalı?
Sağlık turizmi, çok sayıda faktörden etkilenen, geniş kapsamlı bir endüstridir. Makroekonomik bir ölçekte, tıbbi turizm demografik özellikler, teknolojik değişim, küreselleşme, jeopolitik eğilimler ve ekonomik eğilimler gibi birçok faktörden etkilenmektedir. Mikroekonomik bir ölçekte, tüketici talebi, maliyet faktörleri ve ekonomik politika, politik çevre, düzenlemeler, altyapı, sermaye yatırımı ve hedef pazarlamayı içeren yerel, bölgesel veya ulusal faktörleri içeren çok sayıda arz ve talep faktöründen etkilenir. Türkiye bu bağlamda, gerek coğrafi yapısı, iklimi, doğal zenginlikleri ve dünya standartlarında uygun fiyatlı tedavi seçenekleri, kaliteli sağlık hizmetleri,sahip olduğu uzman hekim ve sağlık çalışanı, uluslararası anlaşmalara katılımı, ulaşım kolaylığı, yüksek sağlık teknolojisi ile sağlık turizminde öncü ülke olabilecek potansiyele sahiptir.
Türkiye sahip olduğu sağlık turizmi standartları ile Nijerya’da pazar payına nasıl ortak olabilir? Öncellikle, Nijerya sağlık turizmi pazarının benzersiz yapısını anlamadan geçmiş eğilimleri ölçmek ve gelecekteki eğilimleri tahmin etmek zor olabilir. Nijerya sağlık turizmini etkileyen faktörleri anlayarak, hedef kitlenin belirlenmesi, hangi kategoriden hastalar olduğunu, hastalara hizmet için yapılması gerekenler, pazarın karşılaştığı başarı ve başarısızlığa neden olan faktörlerin belirlenmesi, girişimlerin başlatılmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, Nijerya ile sağlık turizmi pazarında büyümeyi engelleyebilecek bazı durumlar da bulunmaktadır. Bunlar iletişim sorunları, yabancı dil, katı dokümantasyon süreçleri ve vizenin onaylanmasıyla ilgili sorunları içermektedir. Hindistan hükümeti, sağlık turizmi müşterileri ile etkileşimi kolaylaştırmak için tıbbi vize başlatmak için girişimler başlatmıştır.
Müşterilere en iyi kalitede pazar araştırması sağlama konusunda internet üzerinden verilen dijital hizmet, her zaman bilgiye ulaşma, ürün, hizmet ve fiyat konusunda netlik arayan tıbbi hastaların karar vermesinde etkili olmaktadır. Aynı zamanda sağlık turizmi konusunda kapsamlı rehberlik sunan iyi özellikli mobil uygulamalar aracı kurumları kaldırması ile sağlık turizminde devrim potansiyeli taşıyor. Bununla birlikte Nijerya’daki hastalarla tedavi öncesi ve sonrası danışmaları için müşteri memnuniyetini sürdürmek ve yönlendirmek için ileri tele tıp servislerine yapılacak yatırım önemli bir müşteri potansiyelini elde etmeye yardımcı olacaktır. Nijerya’da sağlık turizmi tedarikçisi olan ülkelerden Hindistan’ın Nijerya’nın başkenti Lagos’ta 7 tane sağlık turizmi tanıtım ofisi bulunmaktadır.
Türkiye’deki büyük sağlık hizmeti sağlayıcıları, uluslararası sağlık fuarlarına, seminerlere, konferanslara katılmaları ve seyahat dergilerine reklam vermeleri Türkiye sağlık turizmi endüstrisinin büyümesine önemli katkı sağlayacaktır. Hastanelerin Nijerya’daki yerel enstitüler, üniversiteler ve tıp fakülteleri ile işbirliği kurması, doktorlar ve hemşireler için eğitim ve öğretim konusunda işbirliği yapması, Nijerya’daki STK’lar ile birlikte çalışması ve kurumsal broşürler, multimedya gibi bilgilendirici materyaller de tanıtım açısından önemli bir yatırımdır. Hastaneler, hem yerel hem de uluslararası medyada tıbbi ve tıbbi olmayan hizmetler hakkında sağlık hizmeti sağlayıcılarına reklam vererek ilgilileri Türkiye’ye teşvik etmede rol oynayabilir. Bu faaliyetler, mevcut tıbbi tedaviler hakkında farkındalık oluşturmanın yanı sıra, Türkiye’deki yüksek kaliteli ve uluslararası tıbbi bakım standartlarına ilişkin olumlu bir imaj oluşturmanın etkili yöntemleridir.