Mahmoud Dicko Kimdir? Mahmoud Dicko, Timbuktu’nun Tonka köyünde 1954 yılında dünya gelmiştir. 15 yaşına kadar dedesinin yanında Kur’an-ı Kerim eğitimi aldıktan sonra Douanza köyünde başka bir imamın yanında Kur’an-ı Kerim tedrisatını 1960’lı yıllara kadar sürdürdü. Ardından İslami ilimlerde daha ileri seviyede tahsil için sırasıyla Moritanya, Mekke ve Medine’ye gitti. Ülkesine geri dönüşünü takiben Bamako’nun Ouelesebougou mahallesinde medrese hocalığına başlayarak hayatını İslam dinini öğretmeye adadı.
Hükümetin başlattığı imamlık projesi kapsamında Kur’an kursunda öğretim görevlisi olarak Timbuktu’ya gidip burada bir süre görev yaptıktan sonra 1980 yılında Bamako’ya geri dönerek Badalabougou mahallesinde bir camide imamlığa başladı. Arapça ve Fransızca başta olmak üzere yerel dillerle birlikte toplam 7 dil bilen Dicko, 1987 yılında Malili İslam Birliği ve İlerleme Derneğinde (AMİPİ) sosyal işler sorumluluğu görevine getirildi. Dini hizmetlerin yanı sıra insan hakları için çaba gösteren ve adaletsizliğe karşı mücadele eden Mahmoud Dicko, 2008 yılında Mali Dini Yüksek Konseyi Başkanı (HCİM) oldu. 2008 yılından 2019’a Dini Yüksek Konseyi Başkanlığı yapan Dicko, Mali’de İslami değerleri savunmak için mücadelelerde bulundu. Bu yönde 2009 yılında Mali Millet Meclisi tarafından yürürlüğe sokulmak istenen, İslami değerlere, ülkenin sosyal ve kültürel değerlerine aykırı yasa tasarısına karşı çıkarak yasanın değiştirilmesini sağladı. 2018 yılında Hollanda tarafından finanse edilen ve Mali’de eğitim sistemine eklenmek istenen cinsiyet eşitliği eğitim programının tasarını engellemek için mücadele eden Dicko dürüstlüğü ve güvenirliğiyle kısa zamanda Mali kamuoyunun güvenini kazanarak ülkede siyaset alanını etkilemeye başladı. Bu kapsamda 2013 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde önemli rol oynadı. Onun 1990’lı yıllarda Mali’de dini değerler ve insan hakları savunuculuğu ile başlayan mücadelesi zamanla yolsuzlukla, yönetim yetkisi ve gücünü kötüye kullanmaya ve sömürgeci politikalarla mücadeleye evirilerek devam etti. Halen, bu kapsamda kurulmasına öncülük ettiği CMAS (Dernekler ve Hareketlerin Koordinasyonu) çatısı altında mücadelesini sürdürmektedir. CMAS ve Hedefi Mahmoud Dicko’nun taraftarları, Dernekler ve Hareketlerin Koordinasyonu (CMAS), onun önderliğinde birçok sivil toplum kuruluşu, dernek ve kitlelerin bir araya geldiği bir hareket şekillendi. 7 Eylül 2019 tarihinde 60 binden fazla kişinin katılımıyla tanıtımı yapılarak kuruldu. Mali Cumhuriyeti’nin yedi yıldır güvensizlik, yolsuzluk, kötü yönetim, seçimlerde şeffaflığın olmaması ve okullarda grev sorunu gibi meselelerle çalkalandığı bu ortamda CMAS’nun açılış konuşmasında Dicko ‘‘Benim problemim Mali halkına ihanet edenlerledir. Onlara hitap ediyorum. Mücadelem önce onlara karşı” demişti. Neo liberalizm ve aktörleri oluşturdukları kargaşanın bedelini Mali halkına ödetmektedir. CMAS hükümet ve destekçisi neoliberallerden bu sebeple hesap sorulmasını talep etmektedir. Dicko’nun tanıtım konuşmasında işaret ettiği gibi bu hareketin kuruluş amaçlarının en önemlilerinden birisi budur. CMAS’nun idealler çerçevesinde kurulduğu, dini, sosyal ve siyasi hedefleri olduğu dile getirilmektedir. Ülkenin sosyal ve İslam değerlerini savunmak, kötü yönetime ve yolsuzluğa karşı mücadele etmek bu ideal ve hedefler arasında yer almaktadır. Dicko’ya Karşı Söylemler Mahmoud Dicko, Din Yüksek Konseyi Başkanlığı döneminde parlamento tarafından onaylanan -eğitim müfredatına eşcinselliğin dahil edilmek istenmesini öngören- aile yasa tasarısına itiraz etmiş, İslami ve sosyal değerlere aykırı olması sebebiyle başlattığı mücadelede başarılı olmuştu. Bu süreçten sonra Mali’de geniş kitlelerin gönlüne girmeyi başarmış ve ülkenin en saygın simalarından biri olmuşsa da tezvirat kampanyasını hedefi olmaktan da kurtulamadı. Son zamanlarda bazı yerel basında ve özellikle Batı medyasındakendisine yönelik mesnetsiz ifadeler kullanılmaktadır. Mali halkı bu ifadeleri dile getirenlerin, ülkeyi kargaşaya sürükleyenler ve bunların ülkedeki uzantıları olduklarından şüphe duymamaktadır. Batı medyasının onu anlatırken İslamcı, selefi ve vehhabi gibi nitelendirmelerde bulunması onun kişiliğini tezyif ederek halk nezdinde etkisizleştirmek ve mücadelesini baltalamaktan başka bir amaç taşımadığı anlaşılmaktadır. Bu söylemleri “Benim İslam’ım dayatılmış (empoze edilmiş) değil, seçilmiş İslam’dır” çıkışıyla, aleyhinde kampanyaya dönüşen tezvirata da “Beni nasıl tanımlamak istiyorlarsa tanımlasınlar, önemli değil. Benim için önemli olan ülkem için mücadeleme inançla devam etmemdir” şeklinde kesin kararlığını ifade ederek cevap veriyordu. Tekrar hatırlamak gerekir ki, Dicko’ya karşı bu söylemler Mali’yi krize sokan aktörleri eleştirmesinden kaynaklanmaktadır. Hiç şüphe yok ki Dicko’nun son yıllarda yüklendiği öncülük görevi, geniş kitleleri etrafında toplaması ve yaptığı açıklamalar bu aktörleri rahatsız etmektedir. 2013 Bamako Büyük Camii’nde yaptığı bir konuşmada “Bu ülke (Mali) yeni sömürgeleştirme süreci ile karşı karşıyadır ve bunu söylememiz lazım” demişti. Bu noktada Mali’de CMAS’ın bir kişinin değil halkın iradesi ve sesi olduğunu hatırlamak gerekmektedir. Buradan da anlaşılmaktadır ki, Mahmoud Dicko, aleyhinde dillendirilen sıfatlarla değil; mücadelesini destekleyen geniş halk katmanlarıyla birlikte Mali’nin dini, sosyal ve kültürel yapısını korumak yanında, ülkenin siyasi ve ekonomik olarak en iyi seviyelere gelmesi için mücadele eden ve ülkenin sorunlarına çözümler arayan Malili bir vatansever olarak zikredilmeyi hak etmektedir.