top of page
  • Yazarın fotoğrafıNassir Mahamat Adoum Doutoum

Analiz | Kovid-19 Sürecinde Türkiye'den Çad'a Uzanan Kardeşlik Eli

Güncelleme tarihi: 13 Tem 2021


2020 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını, küresel problemlerle başa çıkmak için ortak mücadelenin gerekliliğini göstermiştir. Bu kriz sürecinde, ülkelerin her konuda dayanışma ve ortak hareket etme gerekliliğinin farkına varılmış ve salgına karşı mücadele etmek için her zamankinden daha fazla dayanışma içinde olunmuştur. Bu süreçte en cömert ülke kuşkusuz Türkiye’dir.


Tüm kıtalara uzanan 93’ten fazla ülkeye tıbbi yardımlarda bulunan Türkiye, Afrika ülkelerini de yalnız bırakmadı. Türkiye, bu salgına karşı en savunmasız kalan ülkeler arasında olan Çad’a önemli tıbbi yardımlarda bulundu. Bu dayanışma, Çad’ın tüm kesimlerinde memnuniyetle karşılanmıştır. Salgının ilk başladığı dönemlerde, başta DSÖ olmak üzere uluslararası kuruluşlar ve çok sayıda batılı bilim insanı Afrika ve özellikle Sahel bölgesinde bulunan Çad gibi ülkeleri için çok karamsar ve hatta bir felaket senaryoları kurgulamışlardı. Bu felaket senaryoları gerçekleşmemiş olsa da o ülkelerin sağlık sistemleri hakkında az da olsa bilgi vermektedir. Çad özelinde bakıldığı zaman sağlık alanında yetersizlikler mevcuttur. Bunlar uzun zaman süren kötü yönetişim ve yanlış politikaların doğal sonucudur. Bu şartlarda, bulaşma hızı çok yüksek olan Kovid-19 gibi salgınlara karşı hazırlıksız ve savunmasızdı. Fakat çoğu Afrika ülkeleri için olduğu gibi Çad da dünyanın diğer ülkelerine kıyasla ve beklenen senaryolara göre az etkilendi. İlk vakalar görülmeye başladığında ülke birtakım zorluklarla karşılaşmıştır. En önemlisi, devlet sağlık personellerine maske gibi koruyucu ekipmanlar temin etmekte zorlanmıştır. Salgın kontrol altına alınmadan önce, Kovid-19 hastaların büyük kısmi sağlık personelleriydi. Türkiye, Çad’ı Kovid-19 ile mücadelesinde yalnız bırakmadı. 27 Mayıs ve 18 Haziran arasında 2 kez uçak kaldırıp tıbbi yardımlar göndererek olağanüstü bir dayanışma gösterdi. Bu tıbbi ekipmanlar yardımı; ambulanslar, solunum cihazları, defibratörler, acil durumlar için afet çadırları, test kitleri, cerrahi maskeler ve koruyucu tulumlardan oluşmaktadır. Bu yardım Çad’ın Kovid-19 ile mücadelesinde nefes almasına neden olmuştur. Salgın başladığı ilk ayında sağlık personelleri, kendilerine yeterli koruyucu ekipmanların sağlanmadığı için büyük tepkiler göstermişlerdir. Çad Sağlık Bakanı Prof. Dr. Mahmoud Youssouf Khayal’ın yaptığı açıklamalarına göre ülkenin hastanelerinde " …sadece Türkiye’nin gönderdiği 25 solunum cihazı mevcuttur". Bu durum, Kovid-19 krizi sürecinde Türkiye’nin Çad’a gösterdiği dayanışma ne kadar değerli olduğunu göstermektedir. Bu yardım, Çad basınında ve kamuoyunda geniş bir yer tutmuştur. İster ülke içinde ister yurtdışında toplumun her kesimde heyecanla karşılanmıştır. Çad Dışişleri Bakanı Chérif Mahamat Zene, Türkiye’nin yardımları hakkındaki düşünceleri bu sözlerle ifade etmiştir: " Covid-19'a karşı mücadelemizde, değerli malzeme ve ekipman yardımları için Türk hükümeti ve halkına hükümetimiz adına, en samimi teşekkürlerimizi sunmak isterim." Çad Sağlık Bakanlığı Farmakope ve Geleneksel Tıp Müdürü Dr Seid Abakar Béchir iki ülke arasındaki tarihi ilişkileri tekrar hatırlatarak Türkiye’nin yardımlarını bu sözlerle değerlendirdi: "Türk kardeşlerimizden gelen bu yardımlar bizim için yeni ve şaşırtıcı bir şey değildir. 1911-1913 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu, Çad'da işgalcilere karşı direnişimizde destek olarak Rıfkı Erer isimli bir yüzbaşının komutanlığında 100 asker göndermiştir. Bu hep kalbimizde taşıdığımız bir hikayedir. Dolayısıyla bugün bu kadar zor bir dönemde gerçek kardeşlerimizden böyle değerli insani destekler almak çok doğaldır. Bu ülkenin vatandaşı ve Sağlık Bakanlığında bir yönetici olarak, salgın hastalıklara karşı mücadelemizde Türk hükümeti tarafından bize sağlanan bu ekipman desteği, daha önce hiç yapılmadığı gibi bunu Türkiye dışından yapabilen bir ülke olmadığını da söyleyebilirim. Karşılıklı saygı, taraflar arasında eşitlik, adalet ve ortak çıkarlar esaslarına dayanan bu ilişkilerimiz daim olmasını Yüce Allah'tan temenni ediyoruz." Yurtdışında ve özellikle Türkiye’deki Çadlılar bu duruma kayıtsız kalmadılar. Türkiye ve Kıbrıs’ta yüksek öğrenimi sürdüren 1500’dan fazla Çadlı öğrencileri temsil eden Çadlı Öğrenciler Derneği Başkanı Abdelchekour Oumar Ali Fadel bu sözlerle duygularını ifade ediyor: "Bu küresel salgının başından beri ülkemizdeki gelişmeleri yakından ve bazen endişe ile takip ediyoruz. Türkiye’nin ülkemizin koronavirüsüyle mücadelesi bağlamında yaptığı tıbbi yardımları bizi mutlu ediyor. Bu vesile ile Türkiye ve Kıbrıs'taki Çadlı öğrenciler adına, Türk yetkililere teşekkür ediyorum." Kovid-19 salgını, küreselleşmiş dünyanın ortak problemlerini ancak iş birliği ve dayanışma içinde bulunarak çözülebileceğini gösterdi. Bu dönemde ülkeler arasında daha önce hiç olmadığı kadar büyük yardımlaşma ve dayanışmalara şahit olduk. Bu konuda Türkiye sahip olduğu kaynaklar ve imkanlar bakımından bu süreçte örnek bir tutum sergiledi. Afrika ülkelerine de önemli miktarda tıbbi malzeme ve ekipman yardımlarında bulundu. Türkiye, Çad’a 2 defa uçak dolu tıbbi ekipmanlar göndererek dostluk ve kardeşliğini bir kez daha ispatlamıştır.

bottom of page