İkinci Afrika İklim Zirvesi (ACS-2)- Etiyopya’da Düzenlenecek

Etiyopya’da düzenlenen ikinci Afrika İklim Zirvesi, kıtanın küresel iklim eylemindeki sesini birleştirmek için önemli bir fırsat sunmaktadır.

İkinci Afrika İklim Zirvesi (ACS-2), küresel ısınmanın etkilerini ele almak ve kıtanın iklim eylemi çözümlerindeki aktif rolünü ortaya koymak amacıyla Etiyopya’da şekillenmektedir. Bu toplantı, Afrika’nın yalnızca iklim krizi karşısında savunmasız, bağışçılar tarafından kurtarılmayı bekleyen bir bölge olduğu yönündeki algıyı değiştirmektedir. Kıta, kendi geleceğini şekillendirmekte ve çözümün bir parçası haline gelmekte, Afrika öncülüğünde iklim çözümlerini sergilemekte ve küresel uyum hedefinin yeterli finansman ile desteklenmesini sağlamaktadır. Önümüzdeki beş yıl içinde Afrika’nın iklim finansmanı için yaklaşık 3 trilyon dolarına ihtiyacı duyulmaktadır. Ancak, 2021-2022 yıllarında sağlanan fon, bu ihtiyacın yaklaşık %20’si seviyesinde kalmış olup, mevcut fonlar ile ihtiyaç duyulan miktar arasındaki büyük farkı ortaya koymaktadır.

Afrika hükümetlerinin bu finansmanın yaklaşık %10’unu kendi kaynaklarıyla sağlamayı taahhüt etmesine rağmen, yaklaşık %80’lik büyük bir açık hâlâ giderilememiş durumdadır ve iklim azaltım ile uyum hedeflerine ulaşmak için karşılanması gerekmektedir. Bu önemli açık, Afrika koşullarına uygun yeni finansal araçların geliştirilmesini ve mevcut finansman kaynaklarına erişimdeki engellerin aşılmasını zorunlu kılmaktadır. Etkin bir şekilde, Afrika ülkelerinin iklim finansmanı planlama ve bütçeleme süreçlerinin, ulusal önceliklerle uyumlu, ölçeklenebilir ve yatırım yapılabilir iklim projeleri ile hizalanması gerekmektedir. Böylelikle ülkeler hem yerel hem de uluslararası fonları çekebilecektir. Mevcut hibe temelli iklim finansmanı modeli, Afrika’nın öncelikleri ile uyumlu olmamakta ve hibeler, Afrika ülkelerine gerçek değer sağlayacak şekilde kolay erişilebilir durumda bulunmamaktadır.

Çözümler

Afrika kıtası, küresel sera gazı emisyonlarının %4’ünden daha azından sorumlu olmasına rağmen, iklim değişikliğinin etkilerinden orantısız bir şekilde etkilenmektedir. Kıta, iklim değişikliğinin azaltım sürecini hızlandırmaya yardımcı olacak ölçeklenebilir teknolojik çözümlere yatırım yapmaktadır. Bunlar arasında dijital iklim dostu tarım platformları, orman izleme için uzaktan algılama sistemleri, güneş enerjili sulama sistemleri ve elektrik bağlantısını güçlendirmek ile sınır ötesi yenilenebilir enerji ticaretini artırmak amacıyla oluşturulan bölgesel enerji havuzları yer almaktadır.

Diğer örnekler arasında, Etiyopya’nın 2019 ile 2023 yılları arasında 40 milyar fidan dikimini hedefleyen Yeşil Miras Girişimi, Kenya’nın 2030 yılına kadar %100 yenilenebilir enerjiye geçme taahhüdü ve Education Above All (EAA) tarafından finanse edilen, Kakuma mülteci kampında yürütülen iklim eylemi projeleri yer almaktadır. Uganda’nın, ülkeyi 2050 yılına kadar iklime dayanıklı ve düşük karbonlu bir topluma dönüştürmeyi amaçlayan kapsamlı iklim değişikliği politika çerçevesi; Ulusal İklim Değişikliği Politikası; Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin Kongo Havzası’nı koruma çabaları; ve Sahel genelinde 100 milyon hektarlık bozulmuş arazinin yeniden kazanılması ile 250 milyon ton karbonun tutulmasını hedefleyen Büyük Yeşil Duvar Girişimi, kıtanın proaktif önlemlerine örnek teşkil etmektedir.

Bu yerel kaynaklı çabalar, çoğu zaman Afrika’nın adil sorumluluk payını aşmakta olup, uzun vadeli uyum kapasitesinin inşası ve iklim şoklarına karşı sürdürülebilir kalkınmanın korunması, daha fazlasını gerektirmektedir. Özellikle, iklimle ilişkili tehlikelerin etkisini azaltan ve hazırlık seviyesini artıran erken uyarı sistemlerine yönelik stratejik yatırımlar, tarım gibi iklime duyarlı sektörlerin güçlendirilmesi, iklime dayanıklı tohumlar ile hayvan ıslah sistemlerinin sağlanması, binalar, yollar ve su sistemleri gibi dayanıklı altyapının geliştirilmesi, ayrıca hem kırsal geçim kaynaklarını hem de kentsel istikrarı destekleyen yerel yönetim kurumlarının güçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.

Böylesi iklim hizmetlerine yatırım yapılması ve bunların güçlendirilmesi sayesinde Afrika, iklim zorluklarını önemli ölçüde absorbe edebilecek ve iklimle ilgili zararların maliyetini azaltabilecektir. Ayrıca, kıtadaki toplulukların, doğrudan emisyonları azaltabilecek ve uyum kapasitesini artırabilecek yenilenebilir enerji, karbon yakalama ve geliştirilmiş tarım uygulamaları gibi yenilik odaklı çözümleri benimseme konusunda kapasitelerinin geliştirilmesine de önem verilmelidir.

Bunun yanı sıra, iklim eylemine özel sektörün katılımı, gerekli finansmanın sağlanmasında ve iklim hedeflerine ulaşılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Afrika ülkeleri, özel yatırımları çekmeli ve kaynaklara erişim konusunda kısıtlı olsalar da çok büyüme potansiyeline sahip ve iklim finansmanını yönetebilecek küçük ve orta ölçekli işletmeleri (KOBİ) desteklemelidir.

İklim zirvesi, Afrika’nın küresel iklim eylemindeki sesini birleştirmek, Afrika öncülüğündeki iklim çözümlerinin uygulanmasını savunmak, özel sektör yatırımlarını harekete geçirmek ve sürdürülebilir, adil ve daha eşitlikçi uluslararası iklim finansmanını teşvik etmek için bir fırsat sunmaktadır.

Kaynakça:

The Second Africa Climate Summit (ACS2) https://africaclimatesummit2.et/

African Union, Second Africa Climate Summit https://au.int/en/newsevents/20250908/second-africa-climate-summit

the Africa-Europe Foundation (AEF) https://www.africaeuropefoundation.org/areas-of-action/aef-at-the-second-african-climate-summit/

Curbing Climate Change in Uganda https://www.michaelsilwanyi.org/curbing-climate-change-in-uganda-through-agroforestry/