top of page
  • Yazarın fotoğrafıBahrican Halatçı

Bülten | Son Dönemde Batı ve Afrika Ülkelerinde Yaşanan Darbeler

Güncelleme tarihi: 8 Haz 2022

Batı Afrika'nın Atlantik kıyısında, milli parkları ve vahşi yaşamıyla tanınan ve tropikal bir ülke olan Gine Bissau'da yaşanan çatışmalar ve daha sonra başkent Bissau’daki devlet kurumlarının ordu mensubu askerler tarafından abluka altına alınması, ülkede darbe teşebbüsünde bulunulduğuna dair bir kaygı ortamı oluşturdu. Başkent Bissau’da yaşanan çatışmalar "darbe teşebbüsü" olarak kabul edildi, ordu tarafından alı konulan devlet başkanı Umaro Sissoco Embalo, sağlık durumunun iyi olduğunu ve mevcut hükümetin yaşanan olayları bastırdığını ve durumun kontrol altında olduğunu ifade etti. ,


(Gine Bissau devlet başkanı Umaro Sissoco Embalo)


Orta Afrika ülkelerinde yaşanan benzer teşebbüsler neticesinde yönetim değişti ve şimdilik ülkede demokratik yönetime geri dönüş yaşanmadı. Gine Bissau’da meydana gelen darbe girişiminden rahatsızlık duyan Afrika Birliği (AU) 2 Şubat’ta başlayan zirve toplantısında Afrika’da art arda gelen darbeleri gündeminin en başında yer aldı.


Mali


Batı Afrika ülkesi Mali’de orduya mensup bir grup asker ilk kez 2020 yılının Ağustos ayında mevcut hükümeti devirerek devlet başkanı İbrahim Baoubacar Keita’nın istifa etmesi için baskı uyguladı. Keita istifa ederek parlamento ve hükümeti feshetti. Darbeyi yapan Halkın Kurtuluşu Ulusal Konseyi’nin (CNSP) lideri Assimi Goita, kendisini yeni cumhurbaşkanı olarak ilan etti.


Darbeyi, gittikçe kötüleşen güvenlik problemleri, yapılan seçimlere hile karıştırıldığı iddiaları ve yolsuzluk ve rüşvet iddiaları üzerine hükümet aleyhine yönelik protestolar izledi. Batı Afrika Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), cunta yönetime baskı yaparak ülkenin idaresini sivillerin önderliğinde oluşturulan Geçiş Konseyi adındaki geçici bir yönetime devretmesini ve bu geçici yönetimin demokratik hayata geçişi için 2022 yılının Şubat ayında yapılacak genel seçimlere kadar geçici yönetimin görevde kalmasına karar verdi. Fakat kısa bir zaman içerisinde geçiş hükümeti ile cunta fikir ayrılığına düştü ve cunta, Geçiş Konseyi başkanı Bah Ndaw ve Başbakan Moctar Ouane’nin de içinde yer aldığı bir hayli üst düzey yetkiliyi alıkoyarak 2021 yılının Mayıs ayında ikinci bir darbe gerçekleştirdi. İlkinde olduğu gibi ikinci darbeyi de yapan Albay Assimi Goita tekrardan cumhurbaşkanı oldu. Albay Assimi Goita, demokrasiye geçiş için vadettiği seçimlerin yapılmasını ağırdan aldı ve genel seçimleri 2026 yılına kadar ertelediğini ilan etti. Goita’nın bu açıklaması üzerine ECOWAS Mali’ye karşı ekonomik yaptırım kararı aldı ve Mali ile olan ilişkileri askıya aldığını ve ortak sınırları kapatacaklarını duyurdu.


Çad


2021 yılının Nisan ayında devlet başkanı İdris Debi, Çad’ın kuzeyinde isyancılarla çatışan askeri birlikleri denetlediği sırada çıkan çatışmada öldürüldü. İdris Debi’nin ölümünün ardından ordu yönetime el koydu. Çad anayasasına göre Debi’nin yerine meclis başkanı, cumhurbaşkanı olmalıydı fakat Çad ordusu buna izin vermedi ve ülkedeki huzur ve düzenin bozulmaması adına parlamentoyu da feshetti.


İdris Debi’nin oğlu General Muhammed İdris Debi, kendisi ve taraftarları ile geçici bir konsey kurarak devlet başkanı oldu ve 18 aylık geçiş süreci sonunda yapılacak genel seçimlere kadar ülkeyi idare etmekle yetkili kılındı.


Gine


2021 yılının Eylül ayında Gine’de özel kuvvetler komutanı Albay Mamady Doumbouya yoksulluğu ve rüşveti gerekçe göstererek devlet başkanı Alpa Cone’ye karşı darbe düzenledi. Doumbouya yönetimi ele aldıktan sonra geçici bir yönetim oluşturdu ve demokratik hayata geçiş için seçim sözü verdi fakat seçimlerin yapılacağı tarih ile ilgili bir bilgi belirtmedi. Darbenin ardından ECOWAS, darbeyi gerçekleştiren cunta mensuplarının ve akrabalarının banka hesaplarını dondurdu ve Gine için yaptırım kararı aldı.


(Mamady Doumbouya)


Burkina Faso


2021 yılının Ocak ayında Burkina Faso’da İslamcı militanlara yönelik mücadelede başarısız olması nedeniyle devlet başkanı Roch Christian Kabore’nin askeri üste ordu mensubu askerlerce gözaltına alındığı duyuruldu. Bu gelişmenin ardından ülkede yaşanan askeri hareketlilik neticesinde kendilerine Kurtuluş ve Restorasyon için Yurtsever Hareket (MPSR) adını veren askeri grup, anayasayı askıya aldı. Grubun lideri Paul-Henry Sandaogo Damiba geçiş dönemi boyunca kendisini cumhurbaşkanı olarak ilan etti ve ülkede huzur ve güvenlik sağlanınca en kısa zamanda demokratik seçimlerin yapılacağına dair söz verdi.


Burkina Faso’da yaşanan darbeden sonra ECOWAS ve AU ülkenin üyeliğini askıya aldığını duyurdu fakat şu ana kadar ek yaptırım için herhangi bir karar almadı. ECOWAS’tan bir heyet, Şubat ayının başından itibaren Damiba ile demokrasiye geçiş için ve devrilen eski devlet başkanı Kabore’nin durumuyla alakalı görüşmelerde bulunuyor.


37 görüntüleme
bottom of page