Giriş
Birleşmiş Milletler, karbon nötrlüğüne global olarak ulaşmak için çeşitli stratejiler uygulamaktadır. Bu girişimlerden biri de, katılmak için yerine getirilmesi gereken belirli kriterlere sahip olan "Sıfıra Doğru Yarış" ağıdır (racetozero@unfcc.int). Kampanyaya katılmak için bazı gereksinimler bulunmakta ve “5 P” olarak ifade edilmektedir. Bunlar; inanmak (pledge), planlamak (plan), ilerlemek (proceed), yayınlamak (publish) ve ikna etmek (persuade). Bu kılavuz ilkeler; fosil yakıt kullanımının azaltılması doğrultusunda ısınmanın 1.5°C ile sınırlandırılması, Sıfıra Doğru Yarış'a katıldıktan sonraki 12 ay içinde bir eylem planı geliştirilmesi, sektörel atılımlara katkıda bulunmak için acil destek sağlanması ve 2030 ve 2050 yıllarında küresel düzeyde kademeli olarak sıfır emisyona ulaşma hedefi doğrultusunda çalışmak için ek politika ve angajmanların uygulanması gibi her katılımcı için hedef ve amaçların belirlenmesine yardımcı olmaktadır.
Afrika ülkeleri de çeşitli paydaşlarla işbirliği yaparak iklim değişikliği eylem mücadelesini güçlendirmek için üzerlerine düşeni yapmaktadır. Afrika iklim değişikliği küresel ortakları arasında BM Kalkınma Programı, BM Çevre Programı, BM İklim Değişikliği ve Dünya Bankası Grubu. Ayrıca, Afrika Birliği (AU), Afrika Ekonomik Komisyonu (ECA) ve Afrika Kalkınma Bankası (AFDB) gibi bölgesel bazlı ortaklar da bulunmaktadır.
İklim Değişikliğinin Afrika Üzerindeki Etkisi
ACW2023 olarak adlandırılan #AfricaClimateWeek 2023 iklim değişikliği gündemi tartışması ile uyumlu olarak 4-8 Eylül tarihleri arasında Kenya'nın Nairobi kentinde gerçekleştirildi. Tartışmanın gündemleri enerji sistemi ve endüstrisi; şehirler, kentsel ve kırsal yerleşimler, altyapı ve ulaşım alanları; kara, okyanus, gıda ve su; ve toplumlar, sağlık, geçim kaynakları ve ekonomiler olmak üzere dört tematik alana odaklanarak küresel envanter sistemlerine bölgesel katkılar sağlamayı amaçlıyor.
Halihazırda iklim gündemi, küresel ısınma sorununu ele almak ve küresel sıcaklıkları 1.5°C'nin altında tutmayı amaçlayan Paris Anlaşması tarafından belirlenen standartları karşılamak için "küresel bir envanter" çıkarmaya odaklanmış durumdadır. Bu envanter, temiz ve uygun fiyatlı enerjinin teşvik edilmesini, yeşil sanayinin desteklenmesini, etkili bir iklim değişikliği planı oluşturulmasını ve siyasi sinyallerdeki boşluğu kapatmak için harekete geçilmesini içermektedir. Ayrıca, kamu ve özel sektörün entegrasyonu, hükümetlerin yüksek katılımı ve hem ulusal hem de yerel düzeyde gençlerin katılımı ile modelin daha iyi anlaşılmasını ve uygulanmasını gerektirir. Bu, odak bireyler, kuruluşlar veya temsilci gruplarla uyum sağlanmasına yardımcı olacaktır.
Yapılan geniş çaplı araştırma ve analizlere göre, iklim değişikliği Afrika ülkeleri üzerinde hem çevresel hem de mali açıdan önemli bir etkiye sahiptir. Bu değişiklikler; sıcaklıklarda artış, kuraklık ve kıtlığa yol açan düzensiz yağış modelleri, altyapıda hasar ve biyolojik çeşitlilik kaybı gibi çeşitli zorluklara neden olmuştur. Afrika'da artan sıcaklıklar; tarımı, su kaynaklarını ve ekosistemleri etkileyen sıcak hava dalgalarına ve kuraklıklara yol açmıştır. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Beşinci Değerlendirme Raporu'na göre, Afrika'nın sıcaklıklarının küresel ortalamadan daha hızlı bir şekilde artacağı ve önemli çevresel strese yol açacağı tahmin edilmektedir. Buna ek olarak, iklim değişikliği, uzun süreli kuraklıklar ve daha sık hale gelen yoğun yağış olayları da dahil olmak üzere yağış modellerinde değişikliklere yol açmıştır. Bu değişkenlik tarımsal verimliliği etkilemekte ve özellikle yağmurla beslenen tarıma dayalı bölgelerde su kıtlığını daha da şiddetli hale getirmektedir. Afrika İklim Politikaları Merkezi (ACPC), yağış modellerinin değişkenliği ve öngörülemezliğinin Afrika'da gıda güvenliği ve geçim kaynakları açısından önemli zorluklar yarattığını bildirmektedir. İklim değişikliği aynı zamanda ikonik türler ve eşsiz ekosistemler de dahil olmak üzere Afrika'nın zengin biyolojik çeşitliliği için de önemli bir tehdittir. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), artan sıcaklıklar, habitat kaybı ve iklimle ilgili diğer faktörlerin türlerin yok olmasına neden olduğunu ve kıta genelinde ekosistemleri değiştirdiğini belirtiyor.
Zorluklar ve Fırsatlar
İklim gündemi yeni bir olgu değil, aksine uzun soluklu bir meseledir. Enerji kaynaklarının fosil yakıtlardan rüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerjiye geçişini hızlandırma stratejisi ve tartışması son derece umut verici ve potansiyel olarak yüksektir, ancak çeşitli engeller nedeniyle sorunsuz bir şekilde kolay değildir.
Afrika, gelişmiş ülkelerin #ParisAgreement'ı dikkate almadan ve saygı duymadan endüstriyel genişlemeleri etik olmayan bir şekilde kullanmaları ve özellikle sınırsız karbon emisyonları nedeniyle oldukça savunmasız bir kıtadır. İklim hasarı ışığında mali teminatla ilgili bazı vaatler olsa da bunlar ya hiç hayata geçirilmiyor ya da çok küçük kalıyor. İklim değişikliği Afrika ekonomisini çeşitli şekillerde etkilemektedir. Azalan tarımsal üretkenlik, artan sağlık masrafları ve azalan turizm geliri, mali sonuçlardan bazılarıdır. Tarımda iklimle ilgili aksaklıklar önemli ekonomik kayıplara yol açabilir ve bölgedeki yoksulluk ve gıda güvensizliğini daha da kötüleştirebilir. İklim değişikliği Afrika'da sıtma, kolera ve dang humması gibi hastalıkların yayılmasına da katkıda bulunmaktadır. Habitat kaybı ve mercan resiflerinin ağarması gibi çevresel bozulmalar turizm sektörünün sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Afrika'nın turizm endüstrisini korumak için sürdürülebilir turizm uygulamalarına ve iklim esnekliği stratejilerine ihtiyaç vardır.
Sonuç olarak, Afrikalı liderler ve toplumlar menfaatlerini hem iki taraflı hem de kolektif olarak yasal yollarla korumak ve haklarını küresel bir sahnede savunmak için birlikte çalışırlarsa, bu engeli aşma fırsatı vardır. Ancak mevcut durumun devam etmesi halinde bu hedefe ulaşmak daha da zorlaşabilir.
Sonuç
İklim eylemi gündemi öncelikle şu alanların kapsayıcılığına odaklanmaktadır: fosil yakıtların sınırlandırılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının dönüştürülmesine yönelik benimseme ve dayanıklılık için sağlam politikalar geliştirmek, kapasite oluşturmak, küresel stok pazarlama stratejilerini harekete geçirmek, iklim finansal mimarisi için teknoloji ve inovasyonu teşvik etmek, cinsiyete dayalı eylem ve etkili faaliyetler de dahil olmak üzere eğitim ve gençlerin katılımını teşvik etmek, kamu ve özel sektörün hükümet operasyonu yoluyla entegrasyonunu artırmak ve SKH'lere ulaşmak ışığında bilimsel bir şekilde arazi kullanımı ve okyanus kullanımına yönelik işbirliği eylemleri yapmak.
İklim değişikliğinin Afrika'daki etkilerini anlamak için yerel, bölgesel ve küresel düzeylerde birlikte çalışmak gerekmektedir. Bu, güçlü azaltım önlemlerinin uygulanmasını, yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir altyapıya yatırım yapılmasını ve iklim esnekliği ve uyum çabaları için mali destek sağlanmasını içerir. Uluslararası işbirliği ve ortaklıklar, Afrika ülkeleri ve ulusları için sürdürülebilir bir gelecek sağlamak amacıyla stok piyasasını ve diğer gerekli kaynakları harekete geçirmek için çok önemlidir.
Referanslar