Küresel ısınmaya en az katkıda bulunmuş olmasına rağmen Afrika, iklim değişikliğine karşı "dünyadaki en savunmasız kıta". Afrika, küresel ısınmaya en az katkıda bulunan kıta olmasına rağmen, iklim değişikliğine karşı genellikle "dünyadaki en savunmasız kıta" olarak sınıflandırılmaktadır. Kıta, dünyanın %7'sini oluşturan en düşük toplam sera gazı emisyonuna ve kişi başına düşen en düşük emisyona sahiptir.
Afrika'nın kırılganlığı, kıtada gelişmiş ülkeler tarafından altyapıya yapılan ve karşılığında sera gazı emisyonlarında önemli bir rol oynayan büyük yatırımları da içeren bir dizi faktörden kaynaklanmaktadır. Kıta ayrıca sosyal, teknolojik ve mali açıdan uyum sağlamak için daha az kaynakla kısıtlanmaktadır. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC), önümüzdeki on yıllar boyunca, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki milyarlarca insanın iklim değişikliğinin bir sonucu olarak su ve gıda kıtlığı ile sağlık ve yaşam açısından daha büyük risklerle karşı karşıya kalacağının öngörüldüğünü bildirmektedir.
Dünya şu anda endüstri öncesi seviyelerden 1 derece daha sıcak ve bilim insanları her bir ilave ısınmanın etkiyi daha da kötüleştireceği konusunda uyarıyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) 2018 raporu da iklim değişikliğinin özellikle Afrika için vahim sonuçlarının altını çizmiştir. Bu nedenle, tersine çevrilmediği takdirde, Afrika'nın mütevazı kalkınma kazanımlarını geri almak ve daha yüksek aşırı yoksulluk seviyelerine kaymakla tehdit eden üstel ikincil zararlar söz konusudur.
Afrika Sorunlarına Afrika Çözümleri
Afrika ülkeleri, Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılarında (NDC'ler) iklime dirençli ve düşük karbonlu ekonomiler inşa etmek için cesur hedefler ortaya koydular. Paris Anlaşması'nı imzalayan ve onaylayan neredeyse tüm Afrika ülkeleri, sera gazı emisyonlarını azaltarak ve dayanıklılık inşa ederek iklim eylemini geliştirmeyi taahhüt etmişlerdir.
Örneğin Uganda, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ne (UNFCCC) güncellenmiş Niyet Edilen Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkısını (INDC) iletmiş ve bu katkı daha sonra 2016 yılında Paris Anlaşması'nın onaylanması üzerine Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkıları (NDC) olarak kabul edilmiştir; bu katkı ile Uganda ulusal Sera Gazı (GHG) emisyonlarını 2030 yılında Mevcut Durum'a kıyasla %22 oranında azaltmayı taahhüt etmiştir.
Ancak Afrika'daki taahhütlerin birçoğu, yeterli mali, teknik ve kapasite geliştirme desteğinin mevcut olması koşuluna bağlıdır. Afrika Kalkınma Bankası Grubuna göre kıta, NDC'lerini uygulamak için 2030 yılına kadar azaltım ve uyum için 3 trilyon doların üzerinde yatırıma ihtiyaç duyacaktır. Afrika'da İklimin Durumu raporunun ikincisinde, Sahra Altı Afrika'nın önümüzdeki on yıl boyunca daha da yüksek ek afet yardım maliyetlerinden kaçınmak için her yıl tahmini 30 ila 50 milyar dolara ihtiyacı olduğu tespit edilmiştir.
Genellikle söylendiği gibi, "İklim değişikliğiyle mücadele Afrika'da kazanılmadıkça kazanılamaz.", şüphesiz kıta bunu tek başına yapamaz, yapmamalıdır da. İklim değişikliğine uyum ve iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması konusunda iddialı adımlar atmak Afrika liderlerinin görevi olsa da, dünyanın gelişmiş ekonomileri de Afrika'nın, büyük ölçüde kendileri tarafından yaratılan iklim değişikliğinin en kötü etkilerini bertaraf etmesine yardımcı olmak için harekete geçmelidir.
Afrika Kalkınma Bankası grubuna göre, deniz seviyesinin yükselmesi ve kötüleşen seller Batı Afrika'da şimdiden yılda 3.8 milyar dolara mal olurken, kıta genelinde toplam kayıp yılda yaklaşık 7-8 milyar dolara ulaşıyor. Buna Mozambik, Malavi ve Zimbabve'de meydana gelen yıkıcı kasırgaların yol açtığı 2 milyar dolarlık hasarın yanı sıra Doğu Afrika'da çekirgelerin yol açtığı bir milyon hektarlık ürün kaybı ve sellerin yol açtığı diğer hasarlar ile Sahel'de çölleşen daha fazla arazi de dahildir.
İklim mültecileri halihazırda Afrika dışına taşınan insan akışının bir parçasıdır, bu nedenle hızla kötüleşen iklim değişikliği etkilerine uyum sağlamak, emisyon kesintilerini teşvik edecek küresel finansal değişiklikleri ve iklim hasarının maliyetlerinin üretime dahil edilmesini sağlamak için karbona bir fiyat konulmasını gerektirecektir.
Yeni İklim Ekonomisi (NCE) ve Küresel Komisyon'un 2018 tarihli amiral gemisi raporunda, cesur iklim eyleminin 2030 yılına kadar en az 26 trilyon ABD doları net küresel ekonomik fayda sağlayabileceği ve ayrıca 65 milyondan fazla yeni düşük karbonlu iş yaratabileceği belirtilmektedir; bu da iddialı iklim eyleminin iklim, insanlar ve ekonomi için bir kazan-kazan-kazan olduğunu göstermede bir dönüm noktasıdır.
Eğer şimdi kendi kaderimizin sorumluluğunu üstlenmezsek, geleceğe yönelik planlarımızın nasıl göründüğünün bir önemi yok, bunlar gerçekleşmeyecek. İklim değişikliği sınır tanımıyor, artık her zamanki gibi iş yapmaya devam edemeyiz, yaklaşımımız sınır ötesi kaynak paylaşımı ile daha küresel odaklı hale gelmeli, zengin ülkeler iklimle ilgili riskleri azaltmak için daha iyi standartlar benimseme konusunda yoksul ülkelere yardım etmek için daha fazlasını yapmalıdır.
Mevcut Bilgi ve Çözümlerin Kullanılması
Aşırı ısınmayı tersine çevirmek için, henüz denenmemiş güneş radyasyonu modifikasyonu teknolojisine ve olumsuz sonuçlar doğurabilecek diğer jeo-mühendislik türlerine güvenmeden mevcut bilgileri kullanmak herkes için gereklidir.
Örneğin Türkiye iddialı iklim değişikliği taahhütlerinde bulunmuş, Paris Anlaşmasını onaylamış ve 2053 yılına kadar net sıfır emisyon ve 2030 yılına kadar hedefini iki katına çıkararak %41'e çıkarmayı taahhüt etmiştir.
Ülke ayrıca iklim değişikliği yasasını revize etmiş, koruma altındaki alanların büyüklüğünü artırmış ve ekolojik koridorlar aracılığıyla yeşil alanlarını genişletmiş ve 551 Mavi Bayraklı plajıyla dünyada ilk üç arasında yer almıştır. Ayrıca Türkiye, eşi Emine Erdoğan'ın öncülük ettiği, 30'a yakın devlet başkanının eşleri ve BM Genel Sekreteri tarafından desteklenen "sıfır atık projesi" ile geri dönüşüm konusunda küresel çabalara öncülük etmektedir.
Ülkeyi sürdürülebilir kalkınma ilkeleriyle uyumlu hale getirmeyi, kontrolsüz israfı önlemeyi ve gelecek nesillere "daha temiz, gelişmiş" bir ülke bırakmayı amaçlayan girişim, şimdiden 3,9 milyon ton sera gazı salımını durdurmuş, Türkiye genelinde birçok bina, çöplerin ayrı olarak bertaraf edilmesini ve geri dönüşüm uygulamalarını içeren sıfır atık yönetim sistemine geçmiştir. Bu nedenle, hükümetler iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha somut adımlar atılmasını ve küresel ısınmanın önlenmesini savunurken, taahhüt planları yerine mevcut bilgi ve çözümleri kullanarak iklim etkileri ve biyoçeşitlilik kaybı risklerini ele almak için daha fazla çaba göstermelidir.
Referanslar
Climate Change in Africa | African Development Bank Group www.afdb.org/en/cop25/climate-change-africa
Call for Climate action and Justice, www.newclimateeconomy.net/content/cop27-call-climate-action-and-justice
State of Climate in Africa Report 2020 | United Nations Economic Commission for Africa, https://www.uneca.org/stories/state-of-climate-in-africa-report-2020
Peter Newell etal, 2021, Toward transformative climate justice: An emerging research agenda https://wires.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/wcc.733
John Morton etal, 2017 Managing Climate Change Risks in Africa - A Global Perspective