Somali’de bir buçuk yıldır siyasi istikrarsızlığa yol açan Cumhurbaşkanlığı seçimleri 15 Mayıs 2022 tarihinde yapılmıştır. Somali’nin eski Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud sadece milletvekillerinin katıldığı son oylamada yeniden ülkenin Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Somali’de parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri peş peşe yapılmaktadır.
Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud’un Cumhurbaşkanlığı’na yeniden seçilmesi ile Somali’de ilk kez daha önce seçilmiş olan bir cumhurbaşkanı göreve ikinci defa gelmiş oldu. Aslında seçimin bir önceki yıl Fermacu’nun görev süresi sona erdiğinde yapılması gerekmekteydi. Ancak Fermacu, görev süresini 2 yıl daha uzatma talebinde bulundu. Fermacu’nun bu talebine muhalefet ve bazı eyalet başkanlarının karşı çıkması ise ülkede yaklaşık 15 ay süren bir seçim krizinin yaşanmasına neden oldu.
Seçim, Afrika Birliği askeri üssünün ve bazı diplomatik misyonlar ile uluslararası yardım kuruluşlarının ofislerinin de bulunduğu çok sıkı önlemlerle korunan Halane Camp adlı havaalanı hangarında yapıldı. Hasan Şeyh Mahmud, 328 milletvekilinin oy kullandığı seçimin üçüncü turunda Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Somali seçimleri önceki yıllarda Somali’nin komşu ülkelerinde yapılıyordu. Çünkü Somali’de siyasi istikrarsızlığın getirmiş olduğu çatışma ve güvenlik sorunlarının yanında kıtlık krizi de yaşanmaktaydı. Doğu Afrika ülkesi olan Somali de istikrarın sağlanmamış olması nedeniyle 1969 tarihinden günümüze kadar vatandaşların ferdi olarak oy kullandığı bir seçim yapılamıyordu.
2017 yılından 2022 yılına kadar Cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Fermacu resmi olarak görevini devretti. Seçimden itibaren üç kez bir araya gelen Şeyh Mahmud ve Fermacu, ülkenin genel durumu hakkında bilgi alışverişinde bulunduklarını ifade ettiler. Fermacu’nun dört yıllık görev süreci boyunca başarıyla yürüttüğü en önemli husus devlet çalışanlarının özellikle de askerlerin maaşlarını eksiksiz ve zamanında yatırması olmuştur. Bu konuda Somali’deki diğer hükümetlere bakıldığında Fermacu ön plana çıkmaktadır.
Fermacu’nun görev süresini iki yıl daha uzatma talebinde bulunması Somali’yi siyasi kaosa sürükledi. Yaklaşık bir buçuk yıl boyunca Fermacu ile muhalefet ve eyalet başkanları arasında siyasi gerginlik yaşandı. 28 Aralık 2021 tarihinde BM (Birleşmiş Milletler), Afrika Birliği, Avrupa Birliği ve ABD gibi ülkelerin bulunduğu uluslararası ortaklar grubunda, Somali’nin ülke çıkarlarının öncelikli olması, provokasyon ve güç kullanımından kaçınılması çağrısı yapılmıştır. Nick Haysom’un Somali’nin iç durumuna müdahale ettiği ortaya çıktı ve Fermacu, 2019 yılında BM’nin Somali sorumlusu Nick Haysom’a ülkeyi terk etmesini emretti. Fermacu üç yıl Hasan Ali Heyre’yi başbakanlık görevinde tuttu. Fermacu ile Heyre’nin araları açılınca Roble’yi başbakanlık görevine getirdi. Seçim süreci boyunca Fermacu ve Roble’nin de araları açılmıştı. Fermacu, Türkiye ve Katar gibi Somali ile yakın ilişkisi olan devletler ile yakın ilişkiler sürdürmesine karşılık BAE, Kenya gibi ülkelere karşı mesafeliydi. Özellikle 2020 yılında Somali havalimanında BAE’ye ait uçağın içinde bulunan ve kaynağı belli olmayan 9,6 milyar paranın tutulmasına karşı Fermacu bu paranın ülkeye yönelik kullanılmamasını emretmiştir. BAE, Somali hükümetinin haberi olmadan Somali’deki yerel eyaletler ile yakın siyasi ilişkiler kurarak eyaletleri hükümetle karşı karşıya getirmiştir. Kenya ile Somali arasında deniz sınır krizi de geçtiğimiz yıllarda Uluslararası Adalet Divanı tarafından çözüme kavuşturulmuştur. Mahkemeden çıkan sonuç Kenya’yı memnun etmese de Somaliler tarafından memnuniyetle karşılandı. Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı olarak seçilen Hasan Şeyh Mahmud göreve hızlı başladı. Seçimden hemen sonra Mahmud, askeri komutanlar, Mogadişu Büyükşehir Belediyesi, Türkiye’nin Somali’deki büyükelçisi, ABD’nin Somali sorumlusu, BAE,ve Katar yetkilileri ile bir araya gelerek görüşmeler yapmıştır. Şeyh Mahmud, Emirliğe ait olan ve daha önce Fermacu tarafından el konulan 9,6 milyar doların kullanılmasına izin verdi.
ABD daha önce Somali’den geri çektiği askerleri tekrar Somali’ye göndereceğini duyurdu. Somali Milli Eğitim Bakanlığı tarafından da Türkçe’nin seçmeli ders olacağı açıklandı. 2011 yılında canlanan Somali ve Türkiye arasındaki ilişkiler daha samimi bir şekilde devam etmektedir. Somali’de, Türkiye’ye ait eğitimden sağlığa çeşitli alanlarda kurumlar ve alt yapı çalışmaları görmek mümkündür. Türkiye, Somali’nin iç işlerine karışmamaktadır. 2012-2017 yılları devlet başkanlığı görevini sürdüren ve tekrar Cumhurbaşkanı olarak seçilen Hassan Şeyh Mahmud Türkiye, BAE ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle yakın ilişkiler yürütmüştür. Resmi görevine kısa süre önce başlayan Şeyh Mahmud’un başa çıkması gereken zor gelişmeler beklenmektedir.
Comments